Najnowsze badania przeprowadzone we współpracy z naukowcami z Katedry Biochemii i Biologii Molekularnej, Uniwersytetu Nauk Medycznych w Arkansas (USA) wykazały, że monenzyna (MON) oraz jej pochodne otrzymane w naszym zespole wykazują silne działanie przeciwnowotworowe wobec komórek raka piersi, zarówno w klasycznych hodowlach komórkowych, jak i w nowoczesnych modelach organoidów (miniaturowych struktur przypominających tkanki narządów).
Zarówno monenzyna , jak i jej analogi, hamowały migrację komórek nowotworowych, powodowały fragmentację DNA oraz obniżały poziom SOX2 – białka związanego z komórkami macierzystymi raka. Dodatkowo, ograniczały obecność tzw. komórek o cechach macierzystych, które są szczególnie oporne na leczenie i odpowiedzialne za nawroty nowotworu. Zaawansowane analizy proteomiczne ujawniły, że MON jej aktywna pochodna wpływają na szereg szlaków biologicznych, m.in. reorganizację macierzy pozakomórkowej, oraz podnoszą poziom TIMP2 – białka tłumiącego przerzuty.
Co więcej, zastosowano innowacyjny model „guza w organoidzie mózgu”, by symulować przerzuty raka piersi do mózgu. Również tutaj MON i jej pochodna wykazały skuteczność i ograniczały proliferację komórek nowotworowych.
Alicja Urbaniak, Billie Heflin, Eric R. Siegel, Drew Seale, Megan R. Reed, James S. Nix, Eric U. Yee, Marta Jędrzejczyk, Greta Klejborowska, Natalia Stępczyńska, Adam Huczyński, Bolni M. Nagalo, Timothy C. Chambers, Steven R. Post, Robert L. Eoff, Melanie C. MacNicol, Amit K. Tiwari, Thomas Kelly, Alan J. Tackett, and Angus M. MacNicol, Evaluation of the Activity of Monensin and Its Analogs for Modulation of Stem-like Cell Functionality in 2D and 3D Breast Cancer Models, (2025) ACS Pharmacology & Translational Science Article ASAP